با افزایش جمعیت های انسانی، استفاده از مناطق جنگلی برای فعالیت های تفرجی روز به روز در حال افزایش است و تاثیری که فعالیت های تفرجی بر زیست مندان می گذارند، مورد توجه است. از جمله این زیست مندان، پرندگان هستند که تحت تاثیر فعالیت های تفرجی قرار می گیرند. جمع آوری اطلاعات درباره تاثیر تفرج روی حیات وحش در محدوده پارک های ملی و ذخیره گاه ها می تواند برای مدیریت مناطق طبیعی مفید باشد. این مطالعه تاثیری را که فعالیت های تفرجی روی پرندگان در جنگل فندق لو دارند را مشخص نمود. شاخص های تنوع گونه ای، تراکم و همباشی پرندگان با متغیر های محیط زیستی با استفاده از روش نمونه برداری نقطه ای و روش رج بندی مورد مطالعه قرار گرفت. پرندگان و متغیر های محیط زیستی به فاصله شعاعی 25 متری از هریک از 90 نقطه نمونه برداری بررسی شد. برای تعیین تراکم پرندگان و همباشی جامعه پرندگان با متغیر های محیط زیستی در سه تیمار متفاوت از جنگل، به ترتیب از نمونه برداری نقطه ای و آنالیز فزاینده استفاده شد. آنالیز داده ها نشان داد در مناطق تفرجی و پیاده روی تراکم و تنوع پرندگان بالاتر از منطقه حفاظت شده است.

پژوهش حاضر به ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان شهرضا به منظور توسعه تفرج متمرکز و گسترده پرداخته است. در این راستا از مدل اکولوژیکی ارزیابی توسعه توریسم استفاده شد. بدین منظور، ابتدا داده های پارامترهای شیب، جهت شیب، رده خاک، سنگ بستر، پوشش گیاهی، دما و ساعات آفتابی تهیه گردید و با رعایت اصول و شرایط مدل مزبور و همچنین اعمال آستانه های آن، نقشه های مناطق مناسب از منظر هر پارامتر ترسیم شد. سپس با تلفیق نقشه های مناطق مستعد مبادرت به تهیه نقشه نهایی توسعه تفرج گسترده و متمرکز اکوتوریسم گردید. نهایتا لایه های تفرجگاهی از طریق برخورد مکانی با لایه جاذبه های طبیعی و مراکز روستایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مساحتی حدود 9/0198 و 3/9526 کیلومترمربع (0.32 و 0.14 درصد) از شهرستان شهرضا به ترتیب برای توسعه سطوح یک و دو تفرج متمرکز مناسب هستند. همچنین وسعتی حدود 1973/263 و 1843/298 کیلومترمربع (9.41 و 10.67 درصد) نیز به ترتیب جهت توسعه سطوح یک و دو تفرج گسترده سازگاری داشتند. انطباق بالای مکانی جاذبه های طبیعی و مراکز روستایی با طبقات تفرجی نیز حاکی از دقت قابل قبول مدل اکولوژیکی توسعه توریسم و همچنین نقشه آمایشی- فضایی توسعه اکوتوریسم شهرستان شهرضا می باشد.

پژوهش حاضر به معرفی مناطق تاریخی، طبیعی شیرگاه از شهرهای سوادکوه استان مازندران و تعیین استعداد آن برای توسعه اکوتوریسم با استفاده از GIS می پردازد. منطقه با مساحت تقریبی 40000 هکتار در دامنه ای ارتفاعی 300 تا 1500 متر قرار دارد. در این پژوهش ابتدا جاذبه های تاریخی، طبیعی منطقه شیرگاه به کمک مطالعات اسنادی، از جمله نقشه سبز سازمان جنگل ها و مراتع کشور و مشاهدات میدانی شناسایی شد. سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل سیستمی و ترکیب پارامترهای محیطی (تلفیق لایه های مربوط به نقشه های شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) و به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، توان اکولوژیک مناطق بر اساس معیارهای تعریف شده تعیین شد. یافته ها حاکیست که این منطقه دارای منابع متنوع محیطی اعم از آب کافی، خاک حاصلخیز، شرایط اقلیمی مطلوب، پوشش گیاهی متنوع، باغات مرکبات، شالیزارها، جنگل های انبوه خزری، اماکن تاریخی، فرهنگی، مذهبی و پدیده های طبیعی از قبیل آبشارهای متعدد و چشم اندازهای جذاب برای گردشگری می باشد. از نقطه نظر توسعه اکوتوریسم، تمامی منطقه بر اساس معیار تفرج متمرکز و تفرج گسترده از توان بالقوه بالایی برخوردار است. با برنامه ریزی اصولی و استفاده از این منابع می توان منطقه را در مسیر ارتقاء اکوتوریسم و توسعه پایدار هدایت کرد و بنیان های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه را تقویت کرد.

پژوهش حاضر به مطالعه، بررسی و ارزیابی توانهای محیطی دهستان چغاخور، از بخش بلداجی، شهرستان بروجن، استان چهارمحال و بختیاری جهت توسعه توریسم می پردازد. این منطقه دارای توانها و منابع متنوع محیطی اعم از آب کافی، خاک حاصلخیز، شرایط اقلیمی مطلوب، پوشش گیاهی، عوامل ارتباطی و پدیده های طبیعی و انسانی جاذب گردشگری است که در صورت برنامه ریزی و استفاده مناسب از آنها، می توان بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی منطقه را از بین برد و منطقه را در مسیر توسعه همه جانبه و پایدار هدایت کرد.این ارزیابی با روش تجزیه و تحلیل سیستمی و در هفت گام: تعیین اهداف اصلی و مرحله ای پژوهش، تهیه طرح تحقیق، شناسایی وضع موجود، انتخاب مدل، ارزیابی قابلیت ها، توانها و تعیین واحدهای محیطی، تلفیق و ترکیب نهایی و تعیین کاربری ها، انتخاب بهترین گزینه (تعیین اولویت) با توجه به شرایط منطقه ای انجام پذیرفته است.نتیجه بررسی نشان می دهد تمامی سطح منطقه برای توسعه توریسم (شامل تفرج گسترده و تفرج متمرکز) از توان بالایی برخوردار است. در تعیین کاربری، دهستان به چهار واحد محیطی توریستی تفکیک شده که به لحاظ وسعت به ترتیب عبارتند از: تفرج گسترده طبقه 2، تفرج گسترده 1 و متمرکز2، تفرج گسترده و متمرکز 1، تفرج گسترده طبقه 1.

هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات گردشگری غیرمسئولانه بر ویژگی های محیطی اکوتون­های هرمزگان است. به این منظور پس از جنگل گردشی، سه منطقه معرف پنج هکتاری با شرایط بدون فشار توریسم، با فشار متوسط و با فشار زیاد توریسم، انتخاب و شاخصه های مختلف محیطی اندازه گیری شد. در هر منطقه معرف، ده ترانسکت خطی، هر یک شامل دوازده پلات، قرار داده شد. برای اندازه گیری فانروفیت ها از پلات 20*20 و برای اندازه گیری کریپتوفیت ها و بوته ای ها پلات 2*2 مترمربعی، استفاده شد. ده پروفیل خاک نیز بر روی هر ترانسکت، حفر و مقایسه میانگین داده ها با آزمون LSD با استفاده از نرم افزار SAS 9.1 انجام شد. نتایج نشان داد وزن مخصوص خاک در منطقه گردشگری شدید، افزایش و درصد تخلخل خاک کاهش یافته است. همچنین میانگین تاج پوشش گیاهی مربوط به منطقه گردشگری کم (70 درصد) و کمترین آن مربوط به منطقه گردشگری زیاد (1/23 درصد) است. بیشترین وزن مخصوص ظاهری مربوط به منطقه با فشار زیاد گردشگری (79/1 گرم بر سانتی متر مکعب) و کمترین آن، مربوط به منطقه گردشگری با فشار کم (24/1 گرم بر سانتی متر مکعب) است. بیشترین درصد تخلخل خاک، در منطقه با فشار گردشگری کم، به ترتیب 93/50 و کمترین میزان، در منطقه با فشار گردشگری زیاد 19/32 درصد است. در نهایت افزایش شدت فعالیت های گردشگری، باعث تخریب خاک شده و تمامی ویژگی های پوشش گیاهی منطقه، شامل تراکم، درصد تاج پوشش گیاهی در بازه زمانی یک سال و ارتفاع گونه های درختی، درختچه ای و بوته ای نیز در اثر افزایش فشار گردشگری زوال یافته است. پیشنهاد می گردد ظرفیت برد گردشگری رعایت و فرهنگ سازی و آموزش گردشگران انجام گیرد.

هدف از این پژوهش ارزیابی توان اکولوژیک منطقه نمونه گردشگری سد شهید عباسپور با تاکید بر توسعه پایدار گردشگری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی می باشد. به منظور رسیدن به این هدف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. برای ارزیابی توان اکولوژیک منطقه مورد مطالعه از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده که اساس کاردر اینجا بر پایه روش بولین جهت تلفیق اطلاعات اکولوژیک می باشد. سپس طبقه بندی توان اکولوژیک منطقه مورد مطالعه با مقایسه مدل اکولوژیک طبقه بندی گردشگری صورت گرفت. یافته های مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک این منطقه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل های ارائه شده نشان می دهد منطقه نمونه گردشگری سد شهید عباسپور دارای دو منطقه گردشگری به صورت متمرکز و گسترده است. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که سرمایه گذاری اقتصادی در گردشگری متمرکز با توجه به شیب زیاد منطقه مقرون به صرفه نیست و همچنین با توجه به شیب های زیاد و سنگ و خاک نامناسب در منطقه، این نتیجه حاصل می گردد که تفرج گسترده بهترین نوع کاربری توریستی در این منطقه می باشد.

این تحقیق سعی دارد در چارچوب برنامه ریزی برای اکوتوریسم، توان اکولوژیکی حوضه آبخیز بلغور شهرستان مشهد را جهت استفاده پایدار از منابع طبیعی برای طبیعت گردی بررسی و ظرفیت محیط زیستی آن را مشخص کند. برای انجام ارزیابی توان منطقه برای کاربری های تفرج از پارامترهای: شیب، جهت، ارتفاع، بافت خاک، فرسایش خاک، درصد پوشش گیاهی، سنگ بستر، رطوبت نسبی، دما، تعداد روزهای آفتابی، فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از آب های سطحی، فاصله از مناطق مسکونی، چشم انداز و کاربری اراضی استفاده شده است. به منظور تهیه داده های این مطالعه که بین سالهای 1393 تا اردیبهشت 1394 صورت گرفته، از آمار و اطلاعات سرشماری های مرکز آمار ایران در سال 1383 کتاب ها، مجلات، پژوهش های مشابه قبلی، نقشه های توپوگرافی با مقیاس 25000: 1؛ تهیه شده توسط اداره منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال 1383، مشاهده منطقه و نظرسنجی از افراد کارشناس، استفاده گردیده است. در نهایت با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی-فازی به ارزیابی توان منطقه برای کاربری های تفرج گسترده و متمرکز اقدام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در خصوص کاربری تفرج متمرکز، 6/16 % توان بسیار خوب و6/19 % از منطقه توان خوب و1/28 % (2587 هکتار) توان متوسط و3/24 % (2229 هکتار) توان ضعیف و3/11% (1044 هکتار) توان بسیار ضعیف دارد و نیز درخصوص کاربری تفرج گسترده، 1/26% از منطقه توان بسیار خوب و1/18% از منطقه توان خوب همچنین 6/24% (2271 هکتار) از منطقه توان متوسط و نیز3/10 % (945 هکتار) از منطقه توان ضعیف و 8/20% (1923 هکتار) توان بسیار ضعیف دارد. بنابراین، منطقه برای توسعه اکوتوریسم (تفرج گسترده و تفرج متمرکز) از توان خوبی برخوردار است.

زمینه و هدف پارک چیتگر با مساحت 54000 هکتار با احتساب ارتفاعات از شمال به زمین های چیتگر، از جنوب به آزادراه تهران-کرج، از غرب به آزاد شهر و پیکان شهر و از شرق به منطقه خرگوش دره محدود می شود و با مساحتی در حدود 950 هکتار زمین پر درخت، از بزرگ ترین پارک های جنگلی و قطب توریستی استان تهران به شمار می رود. ارزیابی توان اکولوژیکی مناطق در راستای کاربری اکوتوریسم به عنوان ابزاری برای حصول به این هدف شناخته شده است. روش بررسی با توجه به ویژگی های اکولوژک منطقه، ارزیابی توان محیط زیست پارک چیتگر برای تفرج متمرکز با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. ابتدا با بررسی منابع مختلف معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند، سپس با استفاده از پرسشنامه ی مقایسات زوجی، وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین گردید و از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها بهره گرفته شد. یافته ها نقشه ها برای فاکتورهای تعیین شده تهیه شد و با توجه به وزن های داده شده در پرسشنامه ی مقایسات زوجی نقشه های وزن دار شده نیز تهیه شدند، سپس نقشه ی پتانسیل تفرج متمرکز طبقه بندی شده و مساحت مربوط به هر طبقه تعیین شد. نتایج ارزیابی توان با توجه به وزنهای اختصاص داده شده برای تفرج متمرکز صورت پذیرفت برای وزن دهی معیارها از نرم افزار ExpertChoice11 و برای تجزیه و تحلیل لایه ها ازنرم افزار ArcGIS 10. 5 استفاده شد. بر اساس نتایج حدود 80% منطقه برای تفرج متمرکز دارای توان است.